Płytka nazębna
Codziennie na naszych zębach powstaje niezauważalna błona, nazwana płytką nazębną. Jest to stale powiększająca się, wywołana działaniem bakterii masa, składająca się z różnych produktów przemiany materii. Płytka gromadzi się szczególnie w miejscach retencyjnych, o słabej możliwości samooczyszczania, na powierzchniach stycznych zębów, okolicach przyszyjkowych oraz w kieszonkach dziąsłowych. Jej nagromadzeniu sprzyja słaba higiena jamy ustnej – bakterie stanowią aż 75 % składu płytki nazębnej.
Płytka jest osadem koloru białożółtego, ściśle przylegającym do powierzchni zębów. Dzięki codziennemu energicznemu szczotkowaniu oraz używaniu nitki usuwamy płytkę z zębów, jeżeli jednak zabieg ten nie zostanie wykonany dokładnie, płytka przekształci się w kamień nazębny.
Kamień nazębny
Proces powstania kamienia nazębnego rozpoczyna się już po pierwszym dniu naszego zaniedbania higieny ustnej. Płytka nazębna ulega procesowi mineralizacji, tworząc kamień (calculus dentalis). Proces wapnienia może rozpocząć się już po 2-3 dniach od powstania płytki nazębnej, natomiast czas jej całkowitego przekształcenia się w kamień jest zmienny i wynosi około dwóch tygodni.
Najbardziej widoczny jest kamień naddziąsłowy, o szaro-kremowym kolorze. Najczęściej występuje na powierzchni językowej dolnych zębów przednich (siekaczy) oraz powierzchni policzkowej górnych zębów tylnich (trzonowych). Umiejscowienie to jest związane z położeniem głównych gruczołów ślinowych w jamie ustnej.
Ciemnobrązowy kamień poddziąsłowy – często niewidoczny dla nas gołym okiem – umiejscawia się poniżej brzegu dziąsła. Jest twardszy
od naddziąsłowego i ściślej przylega do powierzchni zębów, co powoduje, że trudniej go usunąć.
Kamień nazębny utrudnia profilaktykę chorób przyzębia, powoduje powiększenie się patologicznych kieszonek dziąsłowych, wywołuje i podtrzymuje stan zapalny przyzębia, a nawet może powodować recesję dziąseł, ich owrzodzenie oraz martwicę. Bakterie występujące w płytce nazębnej lub kamieniu produkują toksyny (trucizny) niszczące dziąsła oraz przylegającą kość. Codziennie na porowatej powierzchni kamienia nazębnego gromadzi się nowa płytka, której nie można już usunąć domowymi sposobami (szczotkowaniem czy nitkowaniem zębów).
Skaling – zabieg usuwania kamienia nazębnego
Złogi nazębne możemy usuwać poprzez prawidłową higienę jamy ustnej oraz regularne usuwanie kamienia przez lekarza stomatologa lub asystentkę stomatologiczną. Służy do tego zabieg zwany skalingiem.
Przy wykonaniu tego zabiegu stosuje się przyrządy ręczne oraz skanery ultradźwiękowe. Skaling powinien być wykonywany rutynowo u każdego pacjenta co 4-6 miesięcy, natomiast częściej u osób narażonych na choroby przyzębia.