Leczenie kanałowe polega na ręcznym i mechanicznym oczyszczeniu kanałów korzeniowych z chorej tkanki i szczelnym ich wypełnieniu.
Powodami rozpoczęcia leczenia kanałowego są: nieodwracalne stany zapalne miazgi oraz zgorzel, czyli martwica miazgi zęba.
Najczęstszą przyczyną powstania stanu chorobowego miazgi jest infekcja bakteryjna. Może do niej dojść poprzez:
• wniknięcie drobnoustrojów do miazgi zęba od strony jego korony (przez niezaopatrzony ubytek próchniczy w zębie lub stare, uszkodzone, nieszczelne wypełnienie) lub od strony korzenia – poprzez patologiczne kieszonki w przypadku zębów paradontycznych,
• urazy zębów, powodujące przerwanie odżywiającego ząb pęczka naczyniowo-nerwowego,
• obumarcie miazgi pomimo braku ubytków próchniczych.
1. Na rysunku powyżej widać ząb, w którym doszło do obumarcia miazgi, a następnie, w wyniku długotrwałego zapalenia miazgi, do powstania zmiany w okolicy okołowierzchołkowej. Stan ten został spowodowany wniknięciem bakterii poprzez ubytek próchnicowy.
2. Ubytek taki należy opracować w znieczuleniu, bez dalszego dostępu do niego śliny i bakterii. Aby było to możliwe, stosuje się koferdam, specjalny, gumowy płatek montowany na zębie za pomocą małej klamerki i przytrzymywany metalową lub plastikową ramką. Po oczyszczeniu komory zęba należy znaleźć ujścia kanałów (często niezbędnym narzędziem na tym etapie leczenia jest mikroskop), poszerzyć je i bardzo dokładnie usunąć martwą lub zapalnie zmienioną tkankę (miazgę). Opracowanie odbywa się za pomocą narzędzi ręcznych i maszynowych dostosowanych do kształtu kanałów, przy udziale licznych płynów i preparatów odkażających kanał. Preparaty te stosowane są w dużej ilości, aby dokładnie wypłukać bakterie i resztki chorej tkanki. Aby zabiegi te były precyzyjne i dotyczyły całej długości kanału, podczas leczenia używa się endometru,
urządzenia mierzącego długość kanałów oraz całość prac kontroluje się zdjęciami rentgenowskimi.
3. Po gruntownym oczyszczeniu i zdezynfekowaniu kanałów, suszy się je a następnie wypełnia gutaperką wraz z niewielką ilością uszczelniacza. Ręczna kondensacja boczna – polegająca na precyzyjnym upychaniu i kondensowaniu ćwieków gutaperkowych (o określonym rozmiarze dostosowanym do szerokości kanału) oraz wypełnienie kanałów za pomocą płynnej gutaperki metodami gwarantującymi najwyższą szczelność wypełnienia. Następnie kontrolujemy jakość wypełnienia zdjęciem rtg.
4. Ostatnia faza leczenia to trwała i szczelna odbudowa korony zęba np. poprzez onley.